Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Ve Görev Süresi Bitmesi Halinde Yapılabilecek İşlemler

ANONİM ŞİRKETLERDE YÖNETİM KURULU VE GÖREV SÜRESİ BİTMESİ HALİNDE YAPILABİLECEK İŞLEMLER

Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Ve Görev Süresi Bitmesi Halinde Yapılabilecek İşlemler; anonim şirketlerde temsil ve ilzam, zorunlu organlarından olan yönetim kurulu tarafından yerine getirilmektedir. Yönetim kurulu şirketin devamlılığı ve işleyişi açısından önem arz etmektedir. Anonim şirketlerde yönetim kuruluna ilişkin düzenlemeler TTK 359 ve devamında düzenlenmiştir. İşbu makalemizde, yönetim kurulu üyelerinin üye sayısı, seçimi, görev ve yetkileri, hak ve yükümlülüklerine ilişkin inceleme yapılacaktır.

TTK madde 629 uyarınca, limited şirketi temsile yetkili müdürlerin temsil yetkilerinin kapsamına, yetkinin sınırlandırılmasına, imzaya yetkili olanların belirlenmesine, imza şekli ile bunların tescil ve ilanına TTK’nın anonim şirketlere ilişkin ilgili hükümlerinin kıyas yolu ile uygulanacağı öngörülmektedir.[1] Bu kapsamda, işbu makalemizde incelenen konuya ilişkin olarak yapılan açıklamalar hem anonim şirketler hem de limited şirketler açısından geçerli olacak şekilde yapılacaktır.

Yönetim Kurulunun Üye Sayısı

Anonim şirketlerde yönetim kurulu TTK madde 359 uyarınca bir veya birden fazla kişiden oluşabilir. Bu konuda öngörülen bir kişi veya sayı sınırı bulunmamaktadır.

Gerçek veya tüzel kişiler yönetim kurulu üyesi olarak seçilebilmektedir. Gerçek kişilerin yönetim kurulu üyesi seçilebilmesi için bu kişilerin tam ehliyetli olmaları şarttır. TTK 359/3 uyarınca, ehliyet şartı bulunmaktadır. TTK 359/4 uyarınca üyeliği sona erdiren hallerin üye seçilmesine de engel teşkil etmektedir. Yönetim kurulu üyesi seçilen tüzel kişiler ise, kendisi tarafından belirlenen ve sadece gerçek kişi olan kişiler tarafından temsil ve ilzam edilebilecektir. Zira, belirlenen bu gerçek kişi, toplantılara katılabilir ve oy kullanabilir.

Yönetim Kurulunun Seçilmesi

Anonim şirketlerde yönetim kurulu, TTK madde 359 uyarınca esas sözleşmeyle veya genel kurul tarafından seçilebilecektir. Bu hüküm uyarınca, şirketin kurulma sırasında tescil ve ilan edilecek olan ana sözleşme uyarınca yönetim kurulu belirlenebilecektir. Bir diğer seçilme şekli olarak ise, yönetim kurulu, genel kurul tarafından belirlenebilecektir.

TTK madde 362 uyarınca, yönetim kurulu üyeleri en fazla 3 (üç) yıl süreyle seçilebilecektir. Seçilen bu kişiler, görev süreleri dolduğundan esas sözleşmede aksine bir hüküm yok ise yeniden seçilebilecektir. Ancak, esas sözleşmede aynı kişilerin yeniden yönetim kurulu üyesi seçilememesi yönünde bir hüküm var ise, aynı kişiler yeniden yönetim kurulu üyesi olarak seçilemezler.

TTK madde 363 uyarınca, herhangi bir yönetim kurulu üyeliğinin boşalması halinde geçici olarak yönetim kurulu üyesi seçebilir ve bu kişi ilk genel kurulda onaya sunulur. Geçici olarak seçilen bu kişi, ilk genel kurula kadar görevini yerine getirir. İlk genel kurulda onaylanması halinde ise, selefi olduğu üyenin görev süresiyle bağlı olarak yönetim kurulu üyesi sıfatıyla göreve devam eder.

Yönetim Kurulunun Görev ve Yetkileri

Yönetim kurulunun temel görev ve yetkisi TTK madde 365 uyarınca şirketin yönetimi ve temsil edilmesidir. Yönetim kurulunun görev ve yetkilerinin sınırlarını, kanuni düzenlemeler, esas sözleşme ve genel kurulun hak ve yetkilerinin sınırları oluşturmaktadır. TTK madde 374 uyarınca, şirketin işletme konusunun gerçekleştirilmesi için gerekli her türlü iş ve işlemler için karar almaya yetkili kılınmıştır.

Anonim şirketlerde yönetim kurulunun devredilemez görev ve yetkileri bulunmakta olup, bu husus TTK madde 375’te sayılmaktadır.

Şirketin üst düzeyde yönetimi ve bunlarla ilgili talimatların verilmesi,
Şirket yönetim teşkilatının belirlenmesi,
Muhasebe, finans denetimi ve şirketin yönetiminin gerektirdiği ölçüde, finansal planlama için gerekli düzenin kurulması,
Müdürlerin ve aynı işleve sahip kişiler ile imza yetkisini haiz bulunanların atanmaları ve görevden alınmaları,
Yönetimle görevli kişilerin, özellikle kanunlara, esas sözleşmeye, iç yönergelere ve yönetim kurulunun yazılı talimatlarına uygun hareket edip etmediklerinin üst gözetimi,
Pay, yönetim kurulu karar ve genel kurul toplantı ve müzakere defterlerinin tutulması, yıllık faaliyet raporunun ve kurumsal yönetim açıklamasının düzenlenmesi ve genel kurula sunulması, genel kurul toplantılarının hazırlanması ve genel kurul kararlarının yürütülmesi,
Borca batıklık durumunun varlığında mahkemeye bildirimde bulunulması.

Yukarıda sayılan hususlar yönetim kurulunun başlıca devredilmez görev ve yetkileri olup, kanunda belirli durumlar için ek hükümler de düzenlenmiştir.

Yönetim Kurulunun Hak ve Yükümlülükleri

Yönetim kurulu üyeleri, sahip oldukları sıfat gereğince bazı hak ve yükümlülüklere sahiptir. İlgili hak ve yükümlülükler kanundan, esas sözleşmeden veya genel kurul kararından doğmaktadır.

Yönetim kurulu üyeleri, yönetim kurulu toplantılarına katılma, toplantı talebinde bulunma, şirket faaliyetlerine ilişki bilgi alma gibi bazı hakları bulunmaktadır. Bu haklar daha çok idari nitelikte olup, bunların yanında mali hakları da bulunmaktadır. Mali haklar ise, huzur hakkı, ikramiye, prim, ücret ve kardan pay ödenmesinden oluşmaktadır. Mali hakların tutarı esas sözleşme ile veya genel kurul kararıyla belirlenmektedir.

Yönetim kurulu üyelerinin temel yükümlülüğü gözetim, denetim ve temsildir. TTK madde 369 uyarınca, yönetim kurulu üyeleri görevlerini tedbirli bir yöneticinin özeniyle yerine getirmek ve şirketin menfaatlerini dürüstlük kurallarına uyarak gözetmekle yükümlüdür. Yönetim kurulu üyeleri, görevlerini ifa ederken şirketin ticari sırları, faaliyetleri konularında sır saklama yükümlülüğüne sahip olup, bunlar sadakat borcundan kaynaklanmaktadır.

Görev Süresi Biten Yönetim Kurulunun Yapabileceği İş ve İşlemler

Kural olarak, anonim şirket yönetim kurulu üyeleri en fazla 3 (üç) yıl süreyle seçilebilir ve görev süresinin sona ermesiyle birlikte şirketi temsil ve ilzam yetkisi sona ermektedir. Ancak, bir genel kurul toplantısı ile yeniden yönetim kurulunun belirlenmesine kadar olan süreçte şirketin devamlılığını gerektiren bazı iş ve işlemler yapılması gerekmektedir. Yargıtay’ın aşağıda belirtilen kararında, görev süresi sona eren yönetim kurulu üyelerin zorunlu görevlerine devam edebileceği hüküm altına alınmıştır.

Yargıtay 11. HD, E. 2009/5463, K. 2009/6666, T. 01.06.2009

“… Yine anonim şirketlerde görev süresi biten yönetim kurulu üyelerinin bu sıfatlarının kendiliğinden düşeceğine dair bir hüküm bulunmaması nedeniyle yönetim kurulunun yeni yönetim seçilene kadar zorunlu görevlerine devam edeceklerinin kabulü gerekir. Bu durumda yönetim ve denetim kurulu üyelerinin görev süresinin bitmesiyle şirketin kendiliğinden organsız kaldığından söz edilemez. Bu cümleden olarak ve Dairemizin emsal uygulamalarında yönetim kurulunun görev süresi birmiş olsa bile genel kurulu toplantıya davet edebilir. Açıklanan ilkeler ışığında davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile davanın reddi yerine değilse de sonucu itibariyle doğru olan hükmün gerekçesi açıklanan şekilde değiştirilerek onanması gerekmiştir…”[2]

Yukarıda açıklanan şekilde, kanaatimizce, yönetim kurulunun görev süresi sona ermiş olsa dahi, genel kurulu toplantıya çağırma, şirket vergi borçlarını ödeme, şirketin yasal sorumluluğunu doğuracak ve gecikmesinde sakınca bulunan durumlarda aksiyon alınmasını gerektirecek hususlarda işlem yapılabileceği düşünülmektedir. Ancak, bankadan kredi çekilmesi, bankadan nakit para çekilmesi gibi işlemlerin yapılmasının olağan dışı olduğunun kabulü gerekmektedir.

Bankacılık ve Finans Hukukundan kaynaklanan ve bankalarla yaşadığınız uyuşmazlıklar kapsamında dava süreçlerinizin yürütülmesi ve yine söz konusu işlemlerle ilgili hukuki danışmanlık talep etmeniz halinde iletişim kanallarımız üzerinden tarafımıza ulaşabilirsiniz.

Av. Mehmet Said SARIBAŞ
info@saribasakbaba.av.tr