HAVAYOLU TAŞIMALARINDA BAGAJIN KAYBOLMASI Veya ZARARA UĞRAMASI
Havayolu Taşımalarında Bagajın Kaybolması Veya Zarara Uğraması : Havayolu taşımalarına ilişkin temel düzenlemeler Türk Sivil Havacılık Kanunu (TSHK), “Uluslararası Hava Taşımalarına İlişkin Bazı Kuralların Birleştirilmesi Hakkındaki Konvansiyon” (Varşova Konvansiyonu) ve “Uluslararası Hava Taşımalarına İlişkin Bazı Kuralların Birleştirilmesi Hakkındaki Konvansiyon” (Montreal Konvansiyonu)’dur.
1- Bagaj Kavramı
Bagaj kavramı, TSHK, Montreal Konvansiyonu ve Varşova Konvansiyonu kapsamında tanımı net yapılan kavramlar değildir. Bagaj doktrinde, yolcunun beraberinde getirdiği ve onunla birlikte taşınan kişisel eşyası olarak tanımlanmaktadır.[1] Bagaj açısından teslim alınan, teslim alınmayan bagaj, el bagajı, kabin bagajı gibi farklı ayrımlara tabi tutulduğu görülmektedir.
Teslim alınan bagaj, yolcunun taşıyıcı tarafından emanet alınan bagajı olarak tanımlanmakta iken, teslim alınmayan bagaj ise yolculukla ilgili olarak yolcunun giyimi, kullanımı, kolaylığı, rahatlığı için uygun ve gerekli olan nesne, madde ve diğer şahsi eşyalar” olarak tanımlanmaktadır.[2]
2- Bagajın Taşınması Yükümlülüğü
Bagajın taşınması yükümlülüğü, taşıma sözleşmesinden kaynaklanmakta olup, taşıma süresi boyunca bakım ve gözetim yükümlüğünün sağlanmasını içermektedir. Buna göre, taşıyıcı taşıma süresi boyunca kendisine teslim edilen ve taşımakla yükümlü olduğu bagajı teslim aldığı andan bagajın varma noktasında teslim edilmesi anına kadar devam etmektedir.
Bagajın taşınması yükümlülüğü, bizzat taahhüt eden taşıyıcı tarafından gerçekleştirilebileceği gibi üçüncü kişiler vasıtasıyla da gerçekleştirilmesi mümkündür. Burada akit taşıyıcı bu hizmeti acentesi, yer hizmet sağlayıcıları vasıtasıyla yerine getirmesi de mümkün olabilmektedir.
3- Sorumluluk ve Şartları
Bagajın kaybolması veya zarara uğraması halinde sorumluluk taşıyıcı üzerinde doğmaktadır. Ancak bu sorumluluğun doğabilmesi için zarar, zarara neden olan eylem/olay, kusur, illiyet bağının bulunması gerekmektedir.
Zarar, bagajın kaybolması veya zarara uğraması şeklinde olabilmektedir. Burada, bagajın kaybolması halinde, bagajın kendisi, içerisinde yer alan kişisel eşyalar ve diğer varlıklar açısından bir zarar doğabilmektedir. Zarara uğrama halinde ise, bagajın taşındığı valizin kırılması veya içerisinde yer alan eşyaların ıslanması, yırtılması veya bozulması şeklinde gerçekleşebilmektedir.
Zarara neden olay, bagajın teslim edilmesinden itibaren, taşıma sırasında ve taşıyıcıya teslim edilinceye kadar olan süreçte meydana gelmiş olması gerekmektedir. Burada bagajın teslim edilmesi anından teslim alınması anına kadar geçen süre iç hatlar, dış hatlar veya transit yolculuklar açısından olmasında bir farklılık bulunmamaktadır.
Kusur, taşıyıcının objektif özen yükümlülüğüne dayanmaktadır. Burada, taşıyıcının kural olarak sorumlu olduğu, ancak zararı önlemek için tüm tedbirleri aldığı veya bu tedbirleri alma imkanının olmadığının ispatı halinde sorumluluktan kurtulabilecektir.
İlliyet bağı, zarara neden olan olay ile ortaya çıkan zarar arasındaki ilişkidir. Burada, bagajın zararı uğramasında neden sonuç ilişkisinin kurulabiliyor olması, yolcunun veya üçüncü kişilerin zararın ortaya çıkmasında ortak bir kusurunun olmaması gerekmektedir.
4- Sorumluluk Sınırları
TSHK, Montreal Konvansiyonu, Varşova Konvansiyonu uyarınca taşıcının belirli sorumluluk sınırları bulunmaktadır. Sorumluluk sınırı, 1.000 Özel Çekme Hakkı (SDR) ile sınırlandırılmıştır. İlgili sınır Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü tarafından güncellenmekte olup, 2023 için 1.288 SDR olarak uygulanmaktadır.
5- Bagajın Kaybolması veya Zarara Uğraması Halinde Gerekli Adımlar ve Süre Sınırları
Yolcu kişinin bagajının kaybolması halinde aşağıda belirtilen adımların takip edilmesi gerekmektedir.
- Bagajın kaybolduğunun bildirilmesi veya iniş sonrasında teslim edilmemesi halinde Kayıp ve Buluntu Eşya Bürosuna ivedilikle başvurulması,[3]
- Gerekli form ve beyanların doldurulması,
- Bagajın kaybolduğuna ilişkin rapor tutulması,
- Taşıyıcıya bagajın kaybolduğuna ilişkin ek olarak bildirimde bulunulması,
- Bagaj fişlerinin tüm bu süreçlerde kaybedilmeden kişilerin yanında bulundurması,
- Eğer 45 gün içerisinde, bagaj halen bulunamamakta ise, taşıyıcı ile iletişime geçilerek zararın giderilmesinin talep edilmesi gerekmektedir.
Taşıyıcı ile tüm bu süreçler yürütülmesinin ardından eğer yolcu kişinin bagajı, içerisindeki eşyalar ve materyaller hususunda zarar giderilmez ise, bagajın kaybolması tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde dava açarak tazminat talep edilebilecektir. Tüm bu süreçlerin yönetimi ve tazminatların talep edilmesi hususunda tarafımızca hukuki hizmet verilmekte olup, tarafımızla iletişime geçebilirsiniz.
[1] ORBAY ORTAÇ, Nurdan, TBB Dergisi 2014 (114), s. 145
[2] https://www.flyuia.com/ua/en/information/rules-and-regulations/passenger-rights
[3] 21 günlük süre mevcut başvuru için.
Av. Mehmet Said SARIBAŞ
info@saribasakbaba.av.tr
