URDG 758 KURALLARINA VE URDG 758 UYARINCA DÜZENLENEN BANKA TEMİNAT MEKTUPLARINA HAKİM İLKELER

URDG 758 Uyarınca Banka Teminat Mektuplarına Hakim İlkeler :URDG 758 kapsamında düzenlenen teminat mektuplarında belirli ilkeler çerçevesinde hüküm bulmakta olup, işbu başlık altında bu ilkeler incelenecektir.

  1. a) Mücerretlik İlkesi

Teminat mektupları temel hukuki ilişkinin varlığına dayanmakla birlikte temel ilişkiden bağımsız olarak düzenlenmekte, temel ilişkinin varlığı bağımsızlığını etkilememektedir. Garantilerin bağımsızlığına ilişkin URDG 758 madde 5/a uyarınca da bu husus açıkça hüküm altına alınmıştır.

URDG 758 Madde 5/a;

“Bir garanti, doğası gereği, temel borç ilişkisinden ve başvurandan bağımsızdır ve garanti veren bu ilişki ile kesinlikle alakalı değildir. Garantide garanti konusunu belirlemek amacıyla temel borç ilişkisine atıf yapılmış olması da, garanti sözleşmesinin bağımsızlığını etkilemez. Garanti verenin, garanti sözleşmesi uyarınca yapacağı ödeme taahhüdü de, garanti sözleşmesinde garanti veren ve muhatap arasındaki ilişki dışında da hiçbir ilişkiden doğan talep ve savunmalara tabi değildir.”[1]

Bu madde uyarınca yapılabilecek önemli çıkarımlardan birisi, garanti veren bankanın; lehtarın muhataba karşı sahip olduğu defi ve savunmalara dayanarak bir talep veya itirazda bulunamamasıdır. Zira, aynı şekilde, garanti verenin yükümlülükleri, temel ilişki dışında bir ilişkiden kaynaklandığı için, başka bir ilişkiden kaynaklanan taleplere veya itirazlara bağlı değildir.[2]

URDG 758 bağlamında düzenlenen kontrgarantiler açısından da düzenleme yapılmış ve garantiler için düzenlenen bağımsızlık aynen geçerlidir. Kontrgarantiler gerek garanti ilişkisinden gerekse de temel ilişkiden bağımsız olup, bunlardan kaynaklanan talep veya itirazlarla bağlı değildir. Kontrgarantilerin bağımsızlığına ilişkin düzenleme aşağıda belirtilmektedir.

URDG 758 Madde 5/b;

“Bir kontrgaranti, doğası gereği, bağlantılı olduğu garantiden, temel borç ilişkisinden, başvurudan ve diğer kontrgarantilerden bağımsızdır, kontrgaranti veren bu ilişkilerle kesinlikle alakalı veya bağlı değildir. Kontrgarantide garanti konusunu belirlemeke amacıyla temel borç ilişkisine atıf yapılmış olması da, kontgarantinin bağımsızlığını etkilemez. Kontrgaranti verenin, kontgaranti uyarınca yapacağı ödeme taahhüdü de, kontgaranti veren ile garanti veren arasındaki ilişkiden veya kendisiyle yine lehine kontgaranti verilen başka kontgaranti verenle arasındaki ilişkiden doğanlar dışında hiçbir ilişkiden doğan talep ve savunmalara tabi değildir.”[3]

Garanti ve kontrgarantilerde, ilgili oldukları işle ilgili bir referansa metin içerisinde yer verilmesi garanti ve kontrgarantinin bağımsız ve asli bir taahhüt olma statüsünü değiştirmeyecektir.[4] Bu kapsamda, URDG 758 kuralları uyarınca düzenlenecek olan teminat mektupları temel hukuki ilişki veya başkaca her türlü ilişkiden bağımsız olduğu 5. Maddede belirtilen esas ve ilkeler çerçevesinde düzenlenmiştir.

  1. b) Belgeler Üzerinden İşlem Yapılması İlkesi

URDG 758 bağlamında garanti veren bankaya yöneltilecek olan taleplerin yalnızca belgeler üzerinden incelenerek işlem yapılması, ilişkili olabilecek mal, hizmet veya yapılan işlemlerin esas alınmaması gerekmektedir.[5] Bu husus URDG 758 madde 6’da açıkça düzenlenmiştir.

URDG 758 Madde 6;

“Garanti verenin işi belgelerle olup, bu belgenin dayandığı mal, hizmet veya yapılan iş ile ilgili değildir.”[6]

Garanti veren banka tarafından temel ilişkiye konu mal veya hizmet ilişkisindeki edimlerin ifa edilip edilmediği veya herhangi bir şart dikkate alınmayacaktır. Zira, garanti veren bankanın bunları tespitine yönelik bir yükümlülüğü bulunmamakta olup, yalnızca belgeler üzerinden işlem yapacaktır. Bu hüküm garantinin bağımsızlığına ilişkin düzenlemelerle aynı yönde olup, temel ilişkiden bağımsızlığını vurgulamaktadır.

  1. c) Belgeye Dayanmayan Şartların Kararlaştırılamaması İlkesi

URDG 758’de teminat mektubunun tarih veya süre dışında başka bir şarta bağlanmayacağı düzenlenmiştir. Burada önem arz eden husus, teminat mektubu metninde belgeye dayanmayan şartların teminat mektubuna etkisi olup olmayacağıdır.

URDG 758 Madde 7;

“Bir garanti, söz konusu koşula uyulduğunu gösteren bir belge belirtmeden, tarih veya sürenin dolması dışında bir koşul içermemelidir. Eğer garantide böyle bir belge belirtilmemişse ve koşulun yerine geldiği garanti verenin kendi kayıtlarından veya garantide belirtilen bir endeksten tespit edilemezse, garanti veren bu koşul hiç belirtilmemiş gibi kabul eder ve garanti kapsamında belirtilen ve garanti kapsamında ibraz edilen bir belgede yer alabilecek verilerin garantideki verilerle çelişip çelişmediğini belirlemek amacı dışında, bunu dikkate alamaz.”[7]

Madde metninde “içermemelidir”[8] şeklinde bir düzenleme mevcut olup, bu bir zorunluluk olarak düzenlenmemiştir. Zira, bu hüküm URDG 8. madde ile paralel olarak yalnızca bir öneri niteliğindedir. Bu hükümler yalnızca tavsiye edilmeyen bir koşulun ihmal edilmesinin veya dahil edilmesinin etkisini belirtebilirler.[9] “Belgeye dayanmayan koşul” ise “garanti verene ibraz edilecek belge olarak garanti metninde belirtilmeyen” veya “garanti verenin kendi kayıtlarından veya metinde belirtilen endeksten belirlenemeyen” durumları kapsamaktadır.[10]

Madde metni uyarınca, bir teminat mektubunda yalnızca belgeye dayanan koşulların belirtilmesi gerekmektedir. Eğer belgeye dayanmayan bir şart belirtilmiş ise ancak iki durumda belgesiz şart metin üzerinde yer alırsa dikkate alınabilecektir;

– Garanti veren/kontgarantörün kayıtlarından tespit edilebilecek şartlar.

– İbrazda yer alan bilgilerin garanti/kontrgaranti metni ile ters düşmeyecek şartlar.[11]

Eğer garanti metninde belgeye dayanmayan bir şart var ancak bu garanti verenin kayıtlarından veya garanti metninde belirtilen bir endeksten tespit edilebiliyor ise, bu şart dikkate alınabilecektir. Eğer böyle bir tespit mümkün değil ise, bu şart hiç yazılmamış olarak kabul edilecektir.

Eğer garanti metninde yer alan ve ibrazda yer alan bilgiler ile ters düşmeyen şartlar mevcut ise, garanti veren banka, söz konusu şartların garanti metnindeki verilerle ters düşüp düşmediğini belirlemek amacıyla belgeye dayanmayan şartları dikkate alabilir.

 

[1] Çeviri için; Develioğlu, s. 342.

[2] Ekşi, Nuray, ICC’nin Banka Teminat Mektuplarına İlişkin Birörnek Kuralları, Banka Teminat Mektuplarına İlişkin ICC Kuralları (2010 Revizyonu-URDG 758), Makaleler, Editör: Nuray Ekşi, İstanbul, Beta Yayınları, 2011, s. 117.

[3] Çeviri için; Develioğlu, s. 342.

[4] Ekici ve Durukanoğlu, s. 227.

[5] Ekşi, Nuray, ICC’nin Banka Teminat Mektuplarına İlişkin Birörnek Kuralları, Banka Teminat Mektuplarına İlişkin ICC Kuralları (2010 Revizyonu-URDG 758), Makaleler, Editör: Nuray Ekşi, İstanbul, Beta Yayınları, 2011, s. 118.

[6] Çeviri için; Develioğlu, s. 342.

[7] Çeviri için; Develioğlu, s. 343.

[8] İngilizce metninde “should not” olarak yer almaktadır.

[9] AFFAKİ, Georges, GOODE, Roy, Guide to ICC Uniform Rules for Demand Guarantees, URDG 758, Paris ve Oxford, 2011, s. 247.

[10] AFFAKİ, Georges, GOODE, Roy, s. 248.

[11] Ekici ve Durukanoğlu, s. 229.

Yıl: 2024

Uygulama: URDG 758 Uyarınca Banka Teminat Mektuplarına Hakim İlkeler

Avukatlar: Mehmet Said SARIBAŞ & Bilal AKBABA

İletişim: info@saribasakbaba.av.tr

Web site: saribasakbaba.av.tr