YURTDIŞI BANKA TEMİNAT MEKTUPLARINDA SÖZLEŞMENİN KURULMASI
Yurtdışı Banka Teminat Mektuplarında Sözleşmenin Kurulması : Yurtdışı yerleşik kişiler arasında kurulan hukuki ilişkiler neticesinde farklı bir ülkedeki banka aracılığı ile teminat mektubu düzenlenmesi gerektiğinde farklı ve birden fazla banka ilişkiye dahil olmaktadır. Bu şekilde kurulan teminat mektubu ilişkileri işbu çalışmamızda yurtdışı teminat mektubu olarak anılacaktır.
Yurtdışı teminat mektubu ilişkisinde lehtar ile muhatap farklı ülkelerde bulunmakta ve teminat mektubu yurtdışındaki banka aracılığı ile muhataba iletilmektedir. Geçmişte teleks ve telgraf ile teminat mektubu düzenlenmekte iken günümüzde yeni bir sistem kullanılmaktadır. Burada kullanılan sistem SWIFT[1] olarak isimlendirilmektedir. SWIFT sistemi bankalar arasında garanti, kontrgaranti ve akreditif ilişkilerinde kullanılmaktadır. SWIFT sistemi kullanılarak verilen garanti ve kontrgarantilerde sayısal imza (şifre) kullanılarak düzenlendiğinden elektronik olarak işlemler yapılmakta ve uzun süredir bankalar tarafından kullanılan bir sistem olduğundan güven oluşturmaktadır.[2]
SWIFT sistemi ile yurtdışında yerleşik muhataba teminat mektubu düzenlenmekte ve yurtdışında bulunan ilgili banka aracılığı ile teminat mektubu gönderilmektedir. Örneklendirmek gerekir ise, X bankası lehtarın talebi üzerine ilgili teminat mektubunu muhatabın bulunduğu ülkedeki ve mektup ilişkisini kuracağı bankaya, muhataba iletmek üzere göndermektedir. Teminat mektubu ilişkisi bu şekilde kurulmaktadır.
SWIFT ile düzenlenen teminat mektubu metinlerinde çeşitli mesaj tipleri bulunmakta olup, bu mesaj tiplerinin farklı amaçları bulunmaktadır. MT760 garanti düzenlenmesi, MT767 garanti değişiklikleri, MT768 alındı, MT769 ise sorumluluk indirimi ve risk düşümü için kullanılmaktadır.[3] Bu mesaj tipleri mektup metninin ilk kısımlarında belirtilmekte olup, işlemin genel talebine ilişkin diğer bankaya ve taraflara bilgi vermektedir.
Özetlemek gerekirse, yurtdışı teminat mektuplarında, yurtiçi teminat mektuplarından farklı olarak SWIFT sistemi kullanılmakta olup, ikinci bir banka devreye girmektedir. Ayrıca, yurtiçi teminat mektuplarında gerek lehtar gerekse de muhatap yurtiçi yerleşik olmasına karşın, yurtdışı teminat mektuplarında yurtdışı yerleşik biri bulunmaktadır. Uygulama açısından ise, yurtiçi teminat mektuplarında elektronik teminat mektubu uygulamaya başlamakla birlikte genel kullanım kağıt üzerinden teminat mektubunun düzenlenmesidir. Yurtdışı teminat mektuplarında ise SWIFT sistemi aracılığı ile teminat mektubu düzenlenmekte ve işlemler bu sistem aracılığı ile yürütülmektedir.
[1] SWIFT, Society Wordwide International Funds Transfer, Belçika merkezli uluslararası kuruluş.
[2] Ekici ve Durukanoğlu, s. 386.
[3] Ekici ve Durukanoğlu, s. 388.
Yıl: 2024
Uygulama: Yurtdışı Banka Teminat Mektuplarında Sözleşmenin Kurulması
Avukatlar: Mehmet Said SARIBAŞ & Bilal AKBABA
İletişim: info@saribasakbaba.av.tr
Web site: saribasakbaba.av.tr
